آشنایی با دار قالی بافی و انواع آن

دار قالی بافی در واقع مهم ترین وسیله است که برای بافت یک فرش مورد نیاز میباشد با بررسی نحوه بافت جدید ترین و قدیمی ترین فرش ها و دارهای قالی بافی موجود می‌توان گفت که علیرغم گذشت هزاران سال چند آن تفاوت خاصی در ساختار اصلی و اجزای آن به وجود نیامده و اغلب تغییرات به وجود آمده در جهت بهبود و تسهیل عملیات بافت بوده و تغییر خاصی به عنوان نوآوری در ترکیب دار قالی مشاهده نشده است است با بررسی انواع دار های قالی بافی جدید قدیمی در ایران میتوان اجزای اصلی انواع دار های قالی و وظایف هر کدام را به شرح زیر نوشت
سردار: وظیفه مهار طلا را برعهده دارد و در بالای دار قرار میگیرد
زیردار: مانند سردار وظیفه مهارت ۴۰ ها را برعهده دارد ولی در پایین دارد قرار می گیرد
راست روها: در دوسم داره قالیبافی قرار داشته و وظیفه نگهداری و مهار سردار و زیر دار را دارند
فندک: استخر دار و به موازات آن و معمولاً با فاصله ای در حدود ۳۵ سانتی متر از آن قرار دارد و به جای سردار ۴۰ ها را مهار میکند در برخی از داروها مانند دار های معروف به تبریزی از ابتدا تا انتهای بافت بر روی دار حضور دارد ولی در دوره های مرسوم و فارسی بسته به شیعه و سنت بافت زمان و حضور آن متفاوت است
چوب کوجی: در میانه دار قالی و جلوی چشم قرار میگیرد و با مهار تله های زیر به کمک نخیر به نام نخ کوچی وظیفه مهم جلوگیری از کج روی فرش را به عهده دارد آرد از این وسیله اغلب در دار های قالی بافی معروف و فارسی استفاده می شود
چوب هاف: برنامه های چهل ها قرار گرفته محدوده حرکت آن از زیر سردار تا پشت چوب کو جی می باشد وظیفه چوب هاف حفظ و تشدید فاصله و زیر و رو در میان چله ها هست
زیرسری کوجی: عبارت است از دو قطعه چوب و شاید هر وسیله مشابه دیگر که معمولاً بین راستشو ها و چوب کوچی قرار می گیرد تا ضمن کمک به کشیدن چوب کوجی به سمت جلو چله های متن زیر را نیز همراهان به بیرون از ردیف چله ها هدایت نماید
گوه: وسیله ای سومن به شکل مثلث که در محل اتصال سردار و زیر داد با راست رو ها قرار گرفته
پیچ: دو عدد پیچ در بالای سردار همان وظیفه گوه را بر عهده دارد نمی توان با چرخاندن آن ها یا سردار را بالا و پایین برد و در نهایت ۴۰ ها را شل و سفت کرد
اهرم بالا: وسیله چرخاندن سر دار را به عهده دارد و فقط در دار های متحرک مانند دار های مرسوم به کرمانی از آن استفاده می کند
اهرم پایین: وسیله چرخاندن زیر دار را به عهده دارد و فقط در مدار های متحرک مانند دارای مرسوم به کرمان دیده می شود
کمان: قطعه چوبی است که اغلب به شکل کمان می باشد همراه دو عدد طناب که در دو سوی آن بسته شده و به کمک دو عدد چوب شبیه چوب کوچی که کی به ۴۰ های زیر و دیگری به طلای رو بسته شده میتوان چل ها را در کارهای کماندار جابجا کرد و عملیات پود کشی را انجام داد
سه پایه: این وسیله فقط در برخی از دارای زمینی تعبیه می‌شود مانند زیر سری کوچی همان عمل را به نحو دیگری انجام میدهد