رطوبت، مواد شیمیایی و تماس فیزیکی مهمترین عامل ساییدگی فرش به شمار میآید.
ساییدگی قالی دستباف:فرش دستباف به وسیله مواد و مصالحی تولید میشود که فاقد مقاومت کافی در برابر عوامل محیطی است و در طولانی مدت دچار آسیبهای جدی میشود. از عمده دلایل ایجاد ساییدگی میتوان به مرطوب بودن محبط، تماس ممتد فیزیکی و ریختن مواد شیمیایی و یا حاوی املاح بر روی قالی و خارج نکردن آنها از فرش اشاره کرد. در میان مواد کاربردی در قالی دستباف، نخ پنبه کمترین و نخ ابریشمی بیشترین مقاومت را در برابر ساییدگی دارد. اما در هر صورت باید در نظر داشتن که این مواد در اثر گذشت زمان مورد ساییدگی تدریجی قرار خواهند گرفت. بدین دلیل باید شرایطی را فراهم کرد تا ساییدگی قالی دستباف تا حد ممکن به تعویق بیوفتد.
چه باید کرد تا از ساییدگی فرش جلوگیری کرد؟همان طور که گفته شد، رطوبت، مواد شیمیایی و تماس فیزیکی مهمترین عامل ساییدگی فرش به شمار میآید. برای هر یک از مولفههای مذکور، باید اقدامی ویژه و منحصر به فرد انجام گیرد. برای جلوگیری از ساییدگی فیزیکی، باید مکان فرش ثابت نبوده و تغییر کند. بدین معنی که پس از گذشت شش ماه تا یک سال، اگر مکان قرارگیری فرش ثابت است، جهتهای فرش تغییر کند. بدین ترتیب از ساییدگی نقطهای فرش جلوگیری میشود. علاوه بر این حالت، گذاردن اجسام سنگین همانند میز و بوفه بر روی فرش طی مدت طولانی، موجب ساییدگی و حتی پارگی میشود. برای جلوگیری از چنین ساییدگی نیاز است تا اجسام طی مدت کوتاه جابهجا شوند و در نقاط دیگر قرار گیرند. نیاز به توضیح است که علاوه بر مور مذکور، میتوان از تکهای موکت به عنوان حایل میان فرش و اجسام سنگین استفاده کرد تا بدین ترتیب آسیب ناشی از قرار گرفتن جسم بر روی فرش کاهش یابد.از دیگر عوامل ساییدگی، رطوبت است. این عامل علاوه بر ساییدگی سطح، باعث ساییدگی تدریجی فرش و از بین رفتن نخهای تار و پود فرش میشود. برای جلوگیری از این نوع ساییدگی، باید تا حد امکان سطح تماس و محیطی که فرش در آن قرار میگیرد خشک باشد. اما علاوه بر رعایت چنین شرایط، بهتر است پس از ثابت ماندن فرش در یک نقطه، پشت فرش در محیط بیرون از فضای بسته، در ارتباطی بیواسطه با جریان هوا قرار گیرد تا در صورت وجود رطوبت ناشی از جذب محبط در فرش، به طور کامل خشک شود.سومین عامل، ریختن مواد شیمیایی اعم از اسیدها، قلیاها و یا حلالها بر روی فرش است. در صورتی چنین اتفاقی نخست باید نقطهای که محلول بر روی آن ریخته شده، با مقدار زیادی آب شسته شود. به طوری که آب از سطح فرش ریخته و به طور کامل از زیر فرش خارج شود. این کار باید با مقدار زیادی آب انجام گیرد. سپس به منظور خشک کردن سطح فرش، میتوان از نور خورشید و یا اتوهای خانگی استفاده کرد.
مرمت ساییدگی فرشدر صورت ایجاد ساییدگر فرش، نقاط آسیب دیده باید مرمت شود. ترمیم نقاط آسیب دیده به دو صورت انجام میشود. اگر میزان آسیب دیدگی بسیار کم و در حد چند میلیمتر تا کمتر از پنج سانتیمتر باشد، میتوان با استفاده از قلاب پشت، قلاب رو و درفش نخهای از بین رفته را در آورد و با استفاده از نخهایی مشابه، اقدام به گره زنی مجدد در آن نقاط کرد. در حالت دیگر، میزان ساییدگی فرش گسترده بوده و چلههای فرش دچار سایش شدهاند. در این حالت باید نخست، تار و پود آسیب دیده با استفاده از قیچی به طور کامل برداشته شود. در مرحله بعدی، با استفاده نخی مشابه، تار و پود فرش به طور مجدد در میان فرش دوخته و در پایان با استفاده از نخهای پشمی عمل بافت به طور مجدد انجام میشود. با انجام این کار، ظاهر فرش، به قبل از آسیب بازمیگردد.