تاریخچه فرش قشقایی شیراز
    
تعداد بازدید: 2105
         
دسته بندی : عمومی
    
تاریخ درج خبر : 1398/6/4

فرش دستبافت ایرانی در سراسر جهان به زیبایی و کیفیت شهرت دارد که در این میان فرشی که در استان فارس بافته می شود در گروه نفیس ترین فرش های ایران و جهان قرار می گیرد. فرشی اصیل و زیبا که هنر دست ایلات مختلف فارس از جمله ایل قشقایی می باشد.

زنان ایگدر، قالیچه‌ها و خورجین‌های گره‌بافته عالی و ظریفی فرا آورده‌اند که وسعت دامنه رنگ‌آمیزی گیاهی آنها اعجاب‌آور است. در طایفه شش‌بلوکی، که بزرگترین طایفه بافنده ایل قشقایی است، برخی از ممتازترین گره‌بافته‌ها دیده می‌شود.
ویژگی‌های الیاف‌شناسی تار و پود بیشتر قالی‌های قشقایی قدیمی از پشم است. قشقایی‌ها، منحصرا برای بافتن قالیچه‌های بسیار ریزبافت، از تار و پود نخی و بندرت از پود و ابریشم استفاده می‌کردند. اما امروزه، کمیابی پشم دستریس موجب شده که تار و پود، بیشتر از نخ (پنبه) باشد و فرش‌های قشقایی نوبافته تمام پشم، کم است.
ویژگی‌های رنگرزی و رنگبندی کهن‌ترین فرش‌های قشقایی، بیش از هشت رنگ متمایز ندارد و تنها در فرش‌هایی که اواخر قرن دوازدهم هجری به بعد بافته شده، تعداد رنگ‌ها از ده رنگ تجاوز می‌کند و در اواسط قرن سیزدهم به چهارده رنگ می‌رسد. پیداست که قشقایی‌ها تا اواخرقرن دوازدهم هجری به راز پاره‌ای از رنگ‌ها، خاصه قرمزهای سرخرنگ گلی‌فام، پی نبرده بوده‌اند. از نیمه اول قرن سیزدهم، رفته رفته، رنگ‌های نویافته، خاصه آن طلایی فاخر و سبزهای خرم و سرخ‌های آتشین، دردستبافت‌های ظریف و ریزبافت کشکولی و ایگدر و… راه پیدا می‌کنند.
باید دانست که رنگ قرمز تند سرخ‌فام (معروف به رنگ گلی) در هنر فرشبافی قشقایی یک رنگ اساسی است. این قرمز سرخ‌فام، بیشتر در رنگ‌آمیزی ترنج‌ها بکار می‌رود و گاه نیز لچک‌ها و زمینه فرش را به این رنگ در می‌آورند، لیکن کاربرد آن در حاشیه کمیاب است.
برای رنگ‌آمیزی متن و زمینه قالی، گرامی‌ترین رنگ نزد قشقایی‌ها آبی فیروزه‌ای و پس از آن سبز و نیز رنگ سفید است. نفیس‌ترین قالیچه‌ها، یکی از این سه رنگ و کمتر از همه سبز را در متن خود دارد. پس از اینها، و البته بیش از همه رنگ سرمه‌ای است که در دستبافت‌های ممتاز، بسیار ژرف و یکدست و صاف و زلال است.
ویژگی‌های طرح و نقشه نقش‌های متداول و رایج قالی قشقایی را، به دو گروه متمایز تقسیم می‌کنیم: اول، طرح‌ها و نقش ونگاره‌های سنتی عشایری و دوم: طرح‌ها و نقش‌های منظم پیوسته که رایج‌ترین نقش‌های دیگر این گروه، نقش محرمات، ماهی در هم، بته‌ای، گیاهی و افشان است. طرح ناظم، مخصوص کشکولی‌هاست و قالیچه ناظم غیر کشکولی، دیده نشده است. نقش ماهی در هم را هم کشکولی‌ها فراوان به کار می‌برند، اما تیره بولی، نقش دیگری جز این به کار نمی‌برد و دست کم، از یکصد و پنجاه سال پش به این طرف،‌ به این نقش، وفادار مانده‌اند.
از نقش‌های خاص، باید به وزیر مخصوص اشاره کرد که نسبتا جدید است و بیش از نزدیک به نود سال ندارد و تا به امروز گهگاه، به دست زنان کشکولی بافته می‌شود. همچنین است نقش‌های معروف به عکسی که نمونه‌های آن در سنت قالیبافی قشقایی اندک است و منحصر به قالیچه‌های تخت جمشیدی و آدمکی می‌باشد.
بارزترین نگاره‌هایی که در قالی‌های قشقایی به چشم می‌خورد، عبارتند از: نگاره‌های حاشیه شامل: شبکه، زنجیره، شطرنجی، چهارپر، مرغ، شاه پسند، شمه‌لا، آینه‌بند، ایلانک. نگاره‌های متن، مانند: شانه، نخل، خراسانی، گل هشت‌پر، چلیپا، گردونه خورشید، ماهی، درنا، چرخ فلک، مرغ، ستاره، گل نیلوفر، بته قبادخانی، درخت و پرنده، آهو، طاووس، شیر، شاه‌پرک، گل شش‌پر، گل ترمه، گل آفتابگردان، جام، شطرنج. نقش‌های معروف قالی قشقایی که بر اساس نام طایفه بافنده نامگذاری شده‌اند، شامل: هیبت‌لو، عرب‌چرپانلو، کوهی، دوقزلو از طایفه شش‌بلوکی، بولی، آردکپان، صفی‌خانی، رحیم‌لو و ایگدر از طایفه عمله.

 

از   2   رای
2

  نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید مدیر سایت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.